کمدی در سینمای ایران (بخشی از یک پژوهش مفصل درباره سینمای ایران)
دریافت فایل pdf کمدی در سینمای ایران
نویسنده: وحیداله موسوی
ارسطو کمدی را استهزاء زشتی‌ها می‌داند. در «بنام گل سرخ» از امبرتو اکو، کشیش کارآگاه که با بقیه همکارانش چندان همسویی ندارد در تلاش برای کشف راز جنایاتی در یک صومعه است. در آخر فاش می‌شود که کشیشان سنتی و افراطی به عمد در تلاش برای نابودی تنها نسخه بجا مانده از کتاب «کمدی» ارسطو هستند. چرا که در فضای تاریک و مرموز و خفقان‌آور قرون وسطی، کتابی که درباره خنده و شادی است و به لذت‌های این‌جهانی و زمینی می‌پردازد خطری در برابر تفکر آن‌جهانی رو به بالای کشیشان محسوب می‌شود. برتولت برشت از فرم کمدی برای اجرای نمایشنامه‌هایش استفاده می‌کرد چرا که کمدی بخاطر مفرح بودن و جنبه سرگرم‌کنندگی‌اش تأثیر زیادی در جذب عامه مردم داشت و با سبک فاصله‌گذاری او که مستلزم بازی کاریکاتوری و نمایش‌گرانه بود سازگاری داشت. فانتزی نهفته ذات کمدی و عدم تابعیت این فرم از منطق جهان فیزیکی و تحولات جهش‌واری که در این فرم پدید می‌آید، ظرفیت مناسبی برای کشف و بازنمایی حقیقت است. همان که در جوامع بسته و توتالیتر همیشه با مانع مراکز قدرت مواجه بوده است. کمدی همان حقایقی است که در قالب شوخی، زشتی‌های جهان موجود را به سخره می‌گیرد. به هر حال کمدی در شرایطی امکان پذیر است که آزادی نسبی برقرار باشد تا کمدی‌ساز به هر گوشه‌ای سرک بکشد و نیشی بزند. کمدی برای طرح گفتگوی انتقادی خود احتیاج به فضای آزادی دارد. در جوامع بسته کمدی از حقیقت دور می‌افتد و به هجو و مسخرگی می‌افتد.
در سینمای قبل از انقلاب بخاطر درک درستی که بیشتر دست اندرکاران صنعت سینما از کمدی نداشتند و نیز حساسیتی که اصناف و اقشار مختلف نشان می‌دادند و نیز وجود سانسور، چندان اعتلا نیافت. (جالب اینکه در شرایط کنونی نیز شاهد همین رویه هستیم، برای نمونه نگاه کنید به واکنش‌ها و اعتراضات جامعه پزشکان به سریال کمدی-انتقادی «در حاشیه») معمولا وردست ستاره‌های فیلم کسی بود که به شوخی‌های کلامی و لودگی‌های جنسی می‌پرداخت. در جامعه سنت‌زده آن زمان .......
