فیلمنامه نویسی ژانر (2)
نوشتن یک فیلم نامه تجاری که مبتنی بر قواعد و استانداردهای قابل قبول سینما باشد؛ کاری است که تنها عده کمی از عهده آن برمی آیند، این طور نیست که هر فیلم نامه نویس تجاری، چون نتوانسته فیلمنامه هنری بنویسد تجاری‌نویس شده است.
نوشتن یک فیلم نامه تجاری موفق از این هم دشوارتر است، هیچ تضمینی نیست فیلم نامه ای که ما فکر می‌کنیم تجاری ست موردپسند تماشاگران قرار بگیرد. این یکی از دلایلی ست که نویسندگان فیلم نامه‌های تجاری عموماً ترجیح می‌دهند که با الگوهای مشخص و از پیش امتحان شده کار کنند.
به همین خاطر فیلم‌های تجاری اغلب آثاری متکی به ژانر هستند، از راه تکرار و تنوع بخشی، داستان‌هایی آشنا را با شخصیت‌هایی آشنا و موقعیت‌هایی آشنا تعریف می‌کنند. ژانرهای سینمایی با تکرار همین تم‌های مشخص، برای مضامین مشخص به عنوان الگوهای پذیرفته شده شکل می‌گیرند. در طول تاریخ سینما فیلم‌های بدنه سینما را که اغلب آثاری تجاری و مردم پسند هستند همین فیلم‌های ژانری تشکیل می‌دهند.
با همه این‌ها اگر نخواهیم یک حکم کلی داده باشیم، سینمای تجاری را فیلم‌های ژانری و سینمای هنری را فیلم‌هایی غیرژانری و یا ترکیبی تشکیل می‌دهند. چنین فرضی چندان دشوار نیست وقتی توجه داشته باشیم که برعکس سینمای عامه پسند که به دنبال عناصر آشناست، سینمای هنری اغلب به دنبال آشنایی‌زدایی و دور شدن از قراردادهای آشنا و الگوهای استفاده شده است.
کتاب فیلم‌نامه‌نویسی ژانر، می‌کوشد اطلاعاتی عملی و ضروری را به خواننده بیاموزد که برای نوشتن یک فیلم‌نامه‌ی عامه‌پسند یا تجاری مورد نیاز هستند؛ شگردهایی که باید در به کارگیری آن‌ها مهارت‌های لازم را کسب کرد تا به موفقیت رسید. لفظ تجاری غالباً در سینمای ایران به عنوان دشنام به کار می‌رود، اما چنین نکته‌ای نباید برای علاقه مندان سینما دافعه ایجاد کند، سینما هنری است آمیخته به صنعت و تجارت. شاید هنر سینما مدیون فیلم‌های غیرتجاری باشد اما خود سینما در ذات خویش وامدار فیلم‌های تجاری است که بقای آن را ممکن می‌سازند. فیلم‌های تجاری استانداردهایی دارند که برخلاف تصور اغلب ما اصلا سطح پایین نیستند. گذشته از همه این‌ها حتی فیلم‌هایی که با بینش هنرمندانه ساخته شده‌اند از جنبه‌هایی محصولی کاملاً تجاری بوده‌اند، مگر نه اینکه فیلم‌های چاپلین یا بسیاری از فیلم‌سازان بزرگ سینمای کلاسیک همین‌گونه بوده؟
کتاب فیلم‌نامه‌نویسی ژانر کتابی است که قرار است به خواننده نوشتن آثاری پرمخاطب را آموزش دهد. به همین خاطر نیز نویسنده کتاب نام فیلم‌نامه‌نویسی ژانر را برای آن انتخاب کرده است و نیمی از صفحات آن مشخصاً به ساختار فیلم نامه‌هایی در چند ژانر مشخص سینمایی مانند حادثه‌ای، درام، وحشت، تریلر، کمدی و... اختصاص داده که فیلم‌های تجاری موفق عمدتاً در قالب این ژانرها ساخته شده اند.
استیفن و دانکن، نویسنده این کتاب، خود استادیار و صاحب کرسی فیلم‌نامه‌نویسی در مدرسه فیلم و تلویزیون دانشگاه لویولا مری ماونت لس آنجلس، نویسنده کتاب راهنمایی برای توفیق در فیلم‌نامه‌نویسی و دست‌اندرکار فیلمنامه چند سریال پرطرفدار آمریکایی است.
پرداختن به ژانرها به عنوان موضوع محوری کتاب حاضر مانع از آن نشده که دانکن اشاره به اصول بنیادینی را که هر فیلم دراماتیک جذاب باید از آن‌ها برخوردار باشند فراموش کند. در این راستا بعد از مقدمه‌ای که به رویکرد و سمت سوی مطالب مطرح شده در کتاب اشاره دارد. در قالب مفاهیم بنیادین سینمای دراماتیک، پیشنهادهایی مطرح می‌کند که هر فیلمی فارغ از اینکه در چه ژانری جای می‌گیرد باید از این ویژگی‌ها برخوردار باشد؛ پیشنهادهایی همانند این که یک فرضیه وسوسه انگیز سینمایی خلق کنید، در داستان‌تان از درون‌مایه استفاده کنید، کارکترهای جالب خلق کنید، از تعلیق ناباوری استفاده کنید یک داستان و پیرنگ جذاب خلق کنید و.... هر یک از پیشنهادها در قالب یک بخش کوچک با توضیحاتی کاربردی همراهند. علاوه بر این اصول بنیادین که در ابتدای کتاب روی آن‌ها بحث شده است. نویسنده تأکید به جایی روی استفاده از ساختار کلاسیک دارد که امری کلیدی در فیلم‌های ژانری محسوب می‌شود.
حسن بزرگ دیگر کتاب اینکه تنها به مباحث تئوریک در مرحله خلق فیلمنامه بسنده نکرده؛ استیفن و دانکن علاوه براینکه نوشتن فیلم نامه تجاری (یا پرمخاطب) را آموزش می‌دهد، فصلی را نیز به چگونگی ارائه آن در بازار فیلمسازی اختصاص داده است. بخشی مهم که به ندرت در کتاب‌های تئوریک بدان توجه می‌شود، نوشتن یک فیلمنامه پرفروش زمانی اهمیت دارد که بتوانیم آن را به بازار ارائه کنیم، در غیر این صورت می‌تواند سال‌ها در کشوی میز ما خاک خورده و به نوشته‌ای بنجل و کهنه بدل شود.
منبع: الف کتاب (alef.ir/book)
http://bookroo
